İnsanı Seyahat Etmeye Teşvik Eden 10 Baharat ve Hikayeleri

Halal Seyahat üzerine yazılar hazırlayan Crescent Rating sitesini okurken ilginç bir makaleye denk geldim. Dünyada en yaygın kullanılan baharatların memleketlerini incelemişler. Ben de Seyahatya.com‘da baharatlardan bahsetmek istiyorum. İnsanın zihninde belli yer veya anılarla kodlanmış baharatlardan. Özellikle Çin, Kore, Hindistan, İran… gibi eski baharat yolları üzerindeki ülkelere seyahat ederseniz çok renkli baharat çarşıları ve bu çarşıların rengarenk koku ve görüntülerine denk gelirsiniz. Herbirinin kokusu farklıdır. Mesela Tayland her zaman kişniş kokar. Benim zihnimdeki Tayland fotoğrafı da hep kişniş kokacaktır. Güney Kore’de metro ile okuluma giderken aldığım koku ise zencefil kokusudur. Çünkü metro istasyonunda yaşlı teyzeler bohçalarında zencefil satmaktadırlar.

Ben İran, Kore, Malezya gibi ülkelere seyahat ederken bolca baharat görüntülü ve kokulu anılar yaşadım. Kokular, görüntüler… Müthişti.

Peki “Baharat” dendiğinde sizin gözünüzün önüne ilk olarak ne geliyor?

Baharat: Çocukken bolca masal okumuşsunuzdur. Okuduk hepimiz. O masallarda uzak memleketlere bir şeyler satıp birşeyler almaya giden tacirler, bezirganlar vardı. İşte o insanların en çok gemilerle memleketten memlekete taşıdığı şeylerden birisi de baharattı. Çeşit çeşit baharatlar.

İnsanlar sırf en güzel baharatlara ulaşmak için ailelerini bırakıp devrin ulaşım imkanlarıyla aylar yıllar sürecek yolculuklara çıkarlardı. O dönemde bu tür seyahatlerden dolayı oluşmuş kara yolu ve deniz yolları adları halen kullanılmaktadır.

Bu baharat yolları bazı savaşların da sebebi olmuştur. Holllandalılar, İngilizler ve Portekizliler yüzyıllarca bu uğurda savaşmışlar. Kristof Kolomb gibi bazıları da bu yollara alternatifler bulmak için yola koyulmuş.

Şimdi size okuduğum makaleden derlediğim en yaygın 10 baharat, hikayeleri ve sağlığa yararlarını paylaşacağım:

1. Pul biber
Memleketi: Hindistan

Tarihi: Kristof Kolomb Amerika macerasından dönerken yanında getirmiş. Daha sonra bunun kırmızı biber tozu olduğunu fark etmişler. Eski zamanlarda bazı memleketlerde tedavül birimi olarak kullanılmış.

Biberin Sağlığa Yararları: Sindirime yardımcı olur. Bağırsak gazlarının giderilmesini sağlar. Anti-bakteriyal ve anti-oksidan etkileri de vardır. Yağları yakmada da yardımcı olur.
2. Tarçın

Memleketi: Mısır

Tarihi: Sinbad ve benzeri Ortadoğu masallarında Müslüman Tacirlerin Basra körfezinden gemileriyle gidip getirdikleri baharatlardandır tarçın. Bağdat çarşısında en çok arananlardanmış.

Tarıçının Sağlığa Yararları: Pıhtılaşmayı ve iltihaplanmaya engel olur. Anti-mikrobik özelliği de vardır. Koruyucu olarak kullanılırmış. Tarçının kokusu beyin fonksiyonlarının çalışmasında yardımcı bir etki gösterir.

3. Sarımsak

Memleketi: Orta Asya

Tarihi: Antik Mısır, Yunan ve Roma’da sarımsak; sporcu, asker ve işçilere yedirilirmiş. Aynı zaman Kore’de gördüğüm kadar sarımsak Uzak doğu kültürü ve geçmişinde de önemli bir yere sahiptir.

Sarımsağın Sağlığa Yararları: Tarçın gibi pıhtılaşmayı engellediği gibi mantarlaşmayı da önler. Aynı zamanda anti-mikrobik ve anti-oksidan görevi de görür. Herkesin bildiği gibi sarımsak bağışıklık sistemini de kuvvetlendirir. Kolestrolü düşürür, kan pıhtılaşmasını yavaşlatır.

4. Kimyon

Memleketi: Mısır

Tarihi: Geçmiş zaman kitapları bu baharatı çorbalar ve ekmeklerle birlikte anarlar. Ayrıca tarçın Antik Mısır’da Firavuların mumyalanmasında kullanılmış.

Kimyonun Sağlığa Yararları: Tarçında yüksek miktarda demir ve manganez bulunduğu için metabolizmaya ve sindirime yardımcı olur, enerjiyi yükseltir. Ani ağrılara, ishala ve geğirtiye (gaz olmasına) iyi gelir. Aynı zamanda kanser hücrelerinin büyümesini engelleyen anti-oksidan bileşenleri de vardır.

5. Reyhan

Memleketi: Hindistan, Asya ve Afrika

Tarihi: Hindistan’da dinsel seremonilerde kullanılmış. Ayrıca antik Kurdistan ve İran’da aşkı ve misafirperverliği simgeler. Özellikle Kürtçe’de reyhan üzerine aşk şarkı ve beyitleri çokca mevcuttur.

Reyhanın Yararları: Aspirin kadar etkili bir antibiyotik özelliği gösterir. Nezle veya grip olanlar için bulunmaz bir şifadır. Sadece sıcak suda kaynatmanız yeterlidir.
6. Kişniş

Memleketi: Ortadoğu, Akdeniz.

Tarihi: 7000 yaşında olup Hipokrat tarafından adı zikredilmiştir. Hem bitki olarak hem de baharat olarak kullanılır.

Kişnişin Yararları: Anti-mikrobik ve anti-biotiktir. Vücudu alüminyum gibi metallerden kurtarır. İnsülinin artırılması ve kolestrolün düşürülmesinde yardımcı olur.

7. Zerdeçal (Hint Safranı)

Memleketi:Endonezya, Güney Hindistan

Tarihi: 5000 yıllık bir geçmişi olmasına rağmen Avrupa ve Anadolu’da ancak 13. yüzyıldan sonra bilinmeye başlanmış bir baharattır. Geçmişte sos, şifalı bitki ve boya olarak kullanılmış. Antik Çin ve Hintliler bu bitkiyi diş ağrısı ve vücut gazı gibi birçok rahatsızlığın tedavisinde kullanmışlar.
Zerdeçalın Yararları: Anti-mikrobik ve ant-iltihap özelliği vardır. Alzheimer, Kanser, hücre ölümü gibi hastalıklara iyi gelir. Lösemiye faydası olup kalbi korur.

8. Hindistan Cevizi

Memleketi: Baharat Adaları, Yeni Gine

Tarihi. Ortaçağ’ın bu pahalı baharatı papazlar tarafından tütsü olarak kullanılırmış. Bir dönem veba salgınının ancak bu baharatla bertaraf edilebilineceğine inanılmış. Hollandalılar bugün Newyork Manhattan bölgesini Hindistan Cevizinin memleketi olan Baharat Adası karşılığında İngilizlere satmışlardır.

Hindistan Cevizinin Yararları: sindirim sistemini yatıştırıp kan basıncını düşürür. İshal ve diş ağrısı için de kullanılırmış.

9. Karanfil

Memleketi: Baharat Adaları (Endonezya)

Tarihi: Eski zamanlardı değeri çok yüksek olan bir şeymiş.

Karanfilin Yararları: İltihabı engeller ve anti-oksidan özelliği gösterir. Diş sağlığında kullanılır. Eski çağlarda diş ağrısını gidermek ve taze nefes kokusu için kullanılırmış. Ayrıca benim de diş ağrısı için günlerce kullandığım bir bitkidir. Geceye yarısı diş ağrısından uyanıp ağzıma 2-3 karanfil atıp öylece uyurdum. Ve gayet işe yarardı.

10. Zencefil (Ginger)

Memleketi: Güneydoğu Asya. Kore’ye taşındıktan sonra zencefil ile daha çok hemhal oldum. Her yerde zencefile dair bir şeyler görüyorum. Metro istasyonlarında yaşlı teyzeler bohçalarını açıp zencefil satıyorlar. Koreli okul arkadaşım bana zencefil hediye ediyor. Bnlar hep bu bitkiye olan ilgimi arttırıyor.

Tarihi: Uzakdoğu’dan İspanya’ya oradadan da tüm Avrupaya ve Amerika kıtasına taşınmış bir bitkidir.

Zencefilin Yararları: Bağırsak sitemini rahatlatır. Kusma, dikkatsizlik, mide bulantısı gibi rahatsızlıklara iyi geldiğine inanılır. Hamilelerde sabah bulantısı için de kullanılabilinirmiş. Ayrıca nezle ve gribi hafifletmede de yardımcı olur.

Yukarda da belirttiğim gibi Kore’de zencefil ile çokca hemhal oluyorum. Bu yüzden zencefile dair ekstra bir yazı yazmak istiyorum. Mesela Kur’anı Kerim’de adı zikredilen bir bitki olduğunu konuşuruz. Yine peygamber efendimiz Hazreti Muhammede hediye edildiğinden bahsederiz.

Şimdi yemeklerinizde bu baharatları kullanırken hem yararlarını, hem memleketlerini, hem de biraz geçmişlerini bilerek kullanırsınız. Güzel bir bilgi olmuş olur değil mi. Veya benim gibi bu baharatların peşinde tüm bu memleketlere seyahat etme düşleri kurarsınız.

Sizin de bu yazıya ilave olarak söylemek istediğiniz bir şey olursa -özellikle tecrübelerinize binaen- bizimle paylaşırsanız çokca memnun oluruz.

Bizi takip etmeyi unutmayın:

E-mail takibi için sitenin sağında ve en altında bulunan e-mail üyelik kutusunu kullanabilirsiniz.

Facebook Sayfamız: Facebook.com/seyahatya

Yazıda kullanılan fotoğraf: Kore’de bir baharat dükkanı. İlerde yazıdaki her bir baharat için ayrı fotoğraf çalışması yaparsam yazıyı da güncellemiş olurum.