İran Gezi Notları 13 – Persepolis Antik Kenti

Şiraz’dan yine şiraz şehri sınırları içerisinde olan kadim Persepolis antik şehrine gittik. Şiraz’dan Persepolis’e gitmek için ona en yakın kasaba olan Mervdesht’e gitmek lazım. Şiraz’dan bu ilçeye belli aralıklarla minübüsler gitmektedir. Çok uygundur bu münübüsler.Şiraz merkeze 45 km uzaklıktadır Mervdeşt. Mervdeşt’te ise bir taksi tutup aşağıda bahsedeceğim yerleri gezmeye çıkabilirsiniz. Taksiciyle pazarlık yapmayı unutmayın. Buyurun tarihi seyahatimize;Nakş-ı Rüstem (Naqsh-e Rustam): Nakş-ı Rüstem Persepolis antik kentinden 12 km daha kuzeydedir. Ama ben önce en uzakta olan Nakş-ı Rüstem’e gitmenizi tavsiye ederim. Ondan sonra dönüp diğer yerleri gezerek Marvdeşt’e gelirsiniz. Fars mitolojisi kahramanı Rüstem’i tasvir ettiği düşünülen, anıt mezarların altlarındaki Sasani oymaları sebebiyle Nakş-ı Rüstem “Rüstem’in Resmi” denilmiştir. Rüstem Firdevsi’nin Şehname’sinde de geçen bir İran’ın mitolojik kahramanıdır. Nakş-ı Rüstem’de Rüstem kabartmalarından başka, Akameniş krallarına ait mezarlar da mevcuttur. Yüksek noktalarda kayalar oyulup içerlerine kral mezarları yapılmış. Hatırladığım kral isimleri Darius idi… Akamemiş’in (diğer ismiyle Elamite’nin) Zerdüştilik ile ve Sasani imparatorluğu ile nasıl bir bağlantısı olduğunu tam olarak bilmiyorum.Bildiğim şey Elamite’nin isminden dolayı günümüz Elam Kürtleriyle ilişkisi olduğunu iddia eden tezlerin varlığıdır. Mümkün müdür, bilmiyorum aynı bölgede yaşıyorlar Elam Kürtleri. Bir de bildiğim Akamemiş’lilerin Arami yazısını kullandıkları… Aşağıdaki anıt mezardan 7 adet var burada. Zerdüştilerin Kabesi (Ka’be-i Zerdüştiyan) Nakş-ı Rüstem’deki bir diğer önemli şey Zerdüştilerin Kabesi diye tabir edilen prizmatik yapıdır. Bu ismin ne zaman verildiğine dair bir fikrim yok. Ancak tahminim yapının formundan ve işlevinden dolayı böyle isimlendirildiğidir. Nakş-ı Recep (naqsh-e recep) Nakş-ı Rüstem’in yaklaşık 1 km karşısına düşen Nakş-ı Recep’de , dört Sasani kabartma rölyefi var. Takhte Jamshid (Asıl Persepolis şehri): Ve eğer benim verdiğim rotayı takip ederseniz en son Persepolis antik kentinin merkezi olan Taht-ı Cemsid’e gidersiniz. İran’da Persepolis ismi pek kullanılmaz onun yerine Taht-ı Cemşid derler.

Persepolis hakkında fazla detaylı bilgi vermeme gerek yoktur. Çünkü pek turistik bir yer olduğu için hakkında bir çok bilgiye ulaşabilirsiniz. Ben fotoğraflarımla iktifa edeyim.

Persepolis şehri yukarıdan görünüşü…

Kserkses’in taht salonunda, her biri 20 metre yükseklikte olan ve üzerinde 2 metre yükseklikte başlıkları olan 100 sütun bulunuyordu. Başlıklar boğa ve insan şeklindeydi. Sarayın iki büyük sütunla tutturulan kapısının yüksekliği 11 metredir. Kapıdaki sütunların önünde, yüzleri insan şeklinde olan iki boğa heykeli vardır. Bu sütunların çoğunun sadece kaidesi yerinde durmaktadır…Harika tasvirleriyle antik Persepolis…

Dara’nın Mısır’daki ocaklardan getirilen blok taşlarla yapılmış “Apadama” denilen tören salonu 10.000 kişi alıyormuş. Bu kadar büyük bir kapalı salon başka hiçbir sarayda görülmemiştir. Hazine sarayının geniş avlusuna açılan 4 büyük ahşap kapısı varmış ve bunlar renkli ve süslü alçılarla kaplıymış.

Persepolis’te büyük sütun kaideler üzerinde, Perslerin inançlarını yansıtan heykeller vardır. Bunlar iyilik sembolü olan yarı insan bir savaşçı ile kötülük sembolü olan bir canavarın mücadelesini ve iyilik sembolünün zaferini gösterir.

Komleks genel olarak saray, tören salonu, kral mezarlarından oluşuyor. Ve tabiki öteki kraliyet yapılarıyla çevrili durumdadır.

Kralın tahtının olduğu mekana, karşılama mekanına çıkan basamakların kenarında aşağıdaki gibi tasvirler yer almaktadır…

Halay mı çekiyor onlar:) Günümüzde ayakta kalabilen sütunlar arkadaki dağ manzarasıyla beraber ürkütücü bir görüntü oluşturuyor…

Ve böylece Persepolis’i de görmüş olarak tekrar taksicimizle Şiraz’a doğru hareket ediyoruz….

Persepolis…. Biz dışarıdan bakanlar için ne ifade ediyor?

Bir film olarak Persepolis mi; Olabilir. Harika bir filmdir, bir ara ondan da bahsetmeliyim. Ama burada değil, antik Persepolis kentiyle bir alakası yoktur. Bir futbol kulübü olarak Persepolis mi; Olabilir. Çünkü ünlü teknik direktörümüz Mustafa Denizli uzun süre bu takımı çalıştırmıştır. untitled-10

Şimdi durup biraz futbol konuşalım, belki sıkılmışızdır antik kuntikten.Persepolis Futbol Kulübü Şiraz şehrinin futbol takımıdır. Çok güzel bir tesadüfle karşılaştık şimdi onu anlatacağım.

O gün antik kentten Şiraz’a döndüğümüzde otele gidip eşyalarımızı aldıktan sonra İsfahan’a gitmek niyetindeydik. Lakin Mervdeşt minübüslerinin durduğu terminalin yakınında futbol stadı varmış, tam o saatte de bu Persepolis takımının maçı varmış. Merak ettik İran’da futbol ne durumdadır diye. Taraftarların beklediği uzunca kuyruğu bekleme zahmetine girmeden yabancı gözlemci havası takınarak girdik stada. Hayatımda sayılı sayıda statta maç izleme deneyimlerimden birini Şiraz’da Şiraz’ın Persepolis takımı ile kuzeyden bir takımın (Reşt olması lazım) maçını izleyerek yaşadım.

Şimdi maçtan önemli anları aktaracağım: Dk1; Maç İran’ın eski ve yeni dini liderlerinin bakışları altında başladı. Bu bakışlar çok şey ifade ediyordu. ‘Biz varız.’ ‘Biz Sizinleyiz’ gibi bir şey olsa gerek… Dk23; Bir zorunlu oyuncu değişikliği oluyor. Yedek oyuncu kulübesinin yanında büyükçe bir asker tablosu da kameramıza yakalanıyor. Bu İran’ın Irak’la yaptığı 8 yıllık savaştan bir şehidi. İran devleti bu savaşta ölen askerlerinin fotoğraflarını her yere asıyor; Sokağa, stada, okula…. Nişabur’da girdiğimiz bir okulunu bir duvarı tamamen şehit asker fotoğraflarıyla kapatılmıştı. Böyle bir ideolojik durum mevcut İran’da… Tekrar maça dönüyoruz; Dk. 74; Berabere devam eden maçı takımları lehine çevirmek için trübün bir amigo öne çıkarıyor. Bir sakallı amigo. Farsça sloganlara eşlik etmeye çalışıyoruz biz de. Dk. 80; Sakatlanan rakip takım oyuncusunun tedavisine saha kenarında devam ediliyor.

Dk 90+3; ve top kalecinin ayağındayken hakemin düdüğü maçın sona erdiriyor. Maç biterken fifa gözlemcisi saha kenarındaki askerler gözümüze çarpıyor.

—-Maç Sonucu

Otele dönüp pek muhabbetgüzar otelcimizle vedalaşıp İsfahan’a doğru yola çıkıyoruz. Bir gece yolculuğu daha bizi bekliyor….

—————-

Ek: Persepolis filminden bir bukle…:

Not: Bundan sonraki yazılarımın mail olarak gelmesi için sitenin sağ üst köşesindeki kutucuğa mailinizi yazıp gelen maili onaylamanız gerekmektedir. Diğer İran notlarım içinse:

Seyahatya: İran Gezi Günlüğü

Şiraz’da uygun otel fiyatlarını buradan karşılaştırabilirsiniz.