Yeki derd, diğeri derman pesended / Yeki vesl, diğeri hicran pesended
Men ez derman, derd, vesl ve hicran / Pesendem an çıra canan pesended.
İran gezimizi Kaşan’dan sonra Hemedan ile devam ettirmiştik. Aslında arada Molla rejiminin merkezi Qum’a da birkaç saatliğine uğradık. Ancak Qum’u pek gezme imkanımız olmadı. O sebeple Kum’u pas geçip Hemedan’dan bahsedelim.
Hemedan İran ve Anadolu’nun büyük kısmına hükmetmiş olan Med İmparatorluğunun başkentidir. İran Kürtleri (Lekler, Feyliler, Kelhorlar, Lorlar ve Bahtiyariler) de Medlerle olan bağlarından dolayı burayı kendilerinin tarihi başkenti kabul ediyorlar. Medler M.Ö. 500 yıllarında Perslere yenilince bir daha burada hakimiyeti ele geçiremiyorlar.
Hemedan daha sonraları ilim ve kültür merkezi bir konuma geliyor. Ve birçok ünlü kişi yetişiyor bu şehirde. Ünlü İslam alimi İbni Sina ve şair Baba Tahir bunların başında sayılabilir.
Şu an Hemedan’da Farslar, Kürtler ve Azeriler bir arada yaşıyor. Gittiğinizde Azerice konuşabileceğiniz birilerini bulabilirsiniz.
Hemedan şehir merkezinin öteki İran şehirlerinden çok daha farklı bir havası var. Doğu Avrupa şehirlerini andırıyor.
Hemedan’da Görülecek Yerler:
1- Baba Tahir Uryan Ziyaretgahı
Baba Tahir Hemedeanî 11. yüzyılda yaşamış Kürt kökenli bir mutasavvıf ve şairdir. Şiirlerini Kürtçe ve Farsça yazmış. Felsefi görüşü, imgeleri ve sınırsız doğa algısı ile kendisinden sonra gelen Ömer Hayyam, Yunus Emre, Mevlana Celaleddinî Rumî, Feqîyê Teyran, Melayê Cizîrî ve Ehmedê Hanî gibi birçok şairi etkilemiş. 1880 yılında Edvard Fitzgerald adlı oryantalistin bir araya topladığı 260 dörtlük Baba Tahîr Divanı adıyla, önce Tahran’da ardından İstanbul’da yayımlanmış.
Baba Tahir’in ziyaretgahı şehrin Kuzey girişinde. Eğer şehre otobüs ile gidiyorsanız ilk olarak burayı görebilirsiniz. Ulaşmanız kolay olur.
Biz Baba Tahir’i ziyarete gittigimizde kabrin olduğu yer ıssızdı. Ortalarda kimseler yoktu. Sabah sakinliğinin verdiği huzurlu bir ortam hakimdi. Biz kabrin başında başıboş etrafı seyredip fotoğraf çekerken bir adam avluya girdi. Avludaki çeşmeden abdest aldı önce. Sonra kabrin olduğu bölüme doüru yürüdü. Ayakkabılarını çıkarıp arkada bıraktı. Yalınayak mezarın başına geldi. Tasavvuf ehli öyle yaparmış. Huzura varırken yalınayak olmak gerekirmiş. Eftal olan olan öyleymiş. Hürmete ve arınmaya işaretmiş. Ağlıyordu adam. Bir yandan da beyitler okuyordu. Yazının başına koyduğum beyitleri. Yek derd pesended…. Daha sonra Türkçe çevirisini buldum. Şöyle diyor Baba Tahir;
Biri dert peşinde diğeri derman, Biri kavuşma peşinde diğeri hicran, Ben ne dert ve ne derman, ne kavuşma ve ne hicran. Cananın kabul ettiğini kabul ederim ben..
2- İbni Sina Ziyaretgahı
Hemedan İbni Sina’nın memleketidir. İbni sinanın kabri ve ziyaretgahı bulunuyor burada.Hemedan’a gittiğinizde görmeniz gereken bir yerdir. Ancak İranlılar İbni Sina ismini kullanmadıklarından dolayı o isimle sorarsanız kimse bilmez. Ebû Ali diye sormanız gerekir.
İbni Sina ziyaretgahı şehir merkezinde olduğu için ulaşılması kolaydır.
3- İmam Humeyni Meydanı (Şehir Merkezi)
Hemedan şehir merkezinin öteki İran şehirlerinden çok daha farklı bir havası var. Güzel bir bakımdan geçirilse şahane bir şekil alabilir.
4- Gencname
Gencname (Ganjnameh) M.Ö. 5. yüzyılda Pers kralı Büyük Darius tarafından yazdırılmış kaya yazılarıdır. Bu yazılarda Zerdüşt inancına atıflar var. Mesela Ahura Mazda’nın Darius’u göndermesi ve vekil tayin etmesi meseleleri gibi. 
Gencname bir dağın eteğinde buraya Hemedan şehrinden ulaşmak 20 dakika kadar sürüyor. Etrafında güzel piknik alanları var. Eğer giderseniz yanınızda atıştırmalık bir şeyler de götürün. Burada teleferik ile dağın zirvesine çıkma şansınız da var.
5- Hemedan’da görülecek öteki yerler
♦ Gonbed-i Alavian (biraz merkezden uzak 30 dk.)
♦ Alişer Mağarası (Gar-i alisadr) şehre yakın
♦ Tepeh-e siyah Abbas abad
♦ Estakhr e Abbas Abad. (Gidemedik). Buradan şehri izlemek çok güzel oluyormuş.
Ve Hemedan’dan birkaç fotoğraf:
Bir sonraki gezi notumuz Kermanşah hakkında olacak. Takipte olun.
Not: Bundan sonraki yazılarımızı email olarak almak için sitenin sağ üst köşesindeki kutucuğa mailinizi yazıp gelen maili onaylamanız gerekmektedir. Diğer İran notlarımız için:
Omer Dogan
Latest posts by Omer Dogan (see all)
- Cebu (Filipinler) Seyahat Rehberi - 29 Ocak 2023
- Cami Mimarisinde Kubbe ve Minare Artık Gereksiz mi? - 30 Eylül 2022
- Pandemi Sürecinde Yapılacak En Güzel Aktivite: Dağ Yürüyüşü (Seul’de Dağ Yürüyüşü için En Güzel 4 Rota) - 28 Kasım 2020
- Çocuğunuza Chopsticks ile Yemek Yedirmeniz için 4 Neden. Chopsticksin Faydaları - 25 Eylül 2020
- Endonezya Gezi Notları 2 – Dünyanın En Korkunç Yanardağlarına Sahip Bölge; Toba - 25 Aralık 2018
2 yorum
Lewhi Mahfuz · 9 Ocak 2017 15:51 tarihinde
baba tahir’in bu şiirini anlıyor musunuz?
Omer Dogan · 7 Ocak 2017 09:30 tarihinde
ew beyta baba tahîr bi kurmancî wusa ye:
yek derd û yek derman dixwaze
yek hatin û yek çûne dixwaze
ez ji derd û derman û hatin û çûnê
wê dixwazim ku delala min dixwaze.